Polska kolej jest bezpieczna – choć nadal dochodzi do zbyt dużej liczby wypadków. Blisko 75% zdarzeń ma przyczynę poza systemem kolejowym np. potrącenia osób przechodzących przez tory w miejscach niedozwolonych. W 2023 r. doszło do ponad 200 takich potrąceń. Dużym wyzwaniem są przejazdy kategorii D, na których liczba wypadków wzrosła o niemal 20%” – zaznaczył dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego w wystąpieniu otwierającym Forum Bezpieczeństwa Kolejowego.
Według wstępnych statystyk prowadzonych przez Urząd Transportu Kolejowego, wskaźnik wypadkowości za 2023 r. wyniósł 2,05 co oznacza dwa wypadki na milion pociągokilometrów.
To wciąż za dużo, ale patrząc z perspektywy kilku lat to dwa razy mniej wypadków na milion pociągokilometrów niż np. w 2009 roku” – powiedział dr inż. Ignacy Góra, Prezes UTK.
Dodał, że wskaźnik będzie najprawdopodobniej ostatecznie niższy, bo część wypadków może zostać przekwalifikowana przez prokuraturę.
W 2023 r. na sieci kolejowej doszło do 565 wypadków: 145 w ramach systemu kolejowego i 420 z udziałem strony trzeciej. Wypadków, za które odpowiada wyłącznie system kolejowy było o 2 mniej niż w 2022 r. O niemal 15% wzrosła liczba wypadków, które zaistniały z udziałem strony trzeciej. W ubiegłym roku najwięcej było zdarzeń z udziałem osób przechodzących przez tory w miejscach niedozwolonych – 208 (175 w 2022 r.) w których zginęły 152 osoby. Na przejazdach kolejowo-drogowych doszło do 189 wypadków (181 w 2022 r.) z 40 ofiarami śmiertelnymi. Rok do roku liczba wypadków na wszystkich przejazdach wzrosła o ponad 4%. Jednak na przejazdach kat. D (zabezpieczone wyłącznie krzyżem św. Andrzeja lub krzyżem św. Andrzeja i znakiem Stop) liczba wypadków wzrosła o niemal 20% (ze 101 do 121). Na to szczególną uwagę zwrócił Prezes UTK.
To sytuacja wymaga pilnej poprawy. Wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych to wciąż jedne z najczęściej występujących zdarzeń w systemie kolejowym. Są one zagrożeniem nie tylko dla kierowców i pieszych, ale także dla maszynistów, obsługi pociągu i pasażerów. W ostatnich latach ponad 30 maszynistów odniosło obrażenia w wypadkach na przejazdach kolejowo-drogowych. Dlatego wspólnie z Ministerstwem Infrastruktury i PKP Polskimi Liniami Kolejowymi dążymy do tego, aby przynajmniej na 500 przejazdach kolejowo-drogowych kat. D w Polsce wdrożyć nowoczesne systemy monitorujące i automatycznie rejestrujące niebezpieczne zachowanie kierowców– powiedział Ignacy Góra, Prezes UTK.
Wśród wypadków, do których doszło w ramach systemu kolejowego, najwięcej, bo 37 było przypadków niezatrzymania pociągu przed sygnałem wskazującym stój (B 34), to wzrost o 3 wypadki względem 2022 r. Łącznie z incydentami (C44) tak zwanych zdarzeń SPAD (z ang. signal passed at danger) było 167 – o niemal 10% więcej niż w 2022 r. Liczba wypadków przy prowadzeniu prac inwestycyjnych na liniach kolejowych pozostała na tym samym poziomie – 19, zmniejszyła się za to liczba incydentów – 15 (20 w 2022 r.).
W całym systemie kolejowym nieustannie należy wspierać człowieka. Na blisko 8 300 km linii kolejowych planowanie jest wdrożenie ETCS, który do minimum ogranicza wpływ błędu ludzkiego na bezpieczeństwo. Potrzebne jest przyspieszenie tego procesu. Od kilku lat postulujemy również aby na 9 000 km pozostałych linii nieobjętych planami instalacji ETCS, wdrożyć jego prostszą wersję, czyli ETCS Limited Supervision. To działania kluczowe dla poprawy bezpieczeństwa prowadzenia ruchu kolejowego w Polsce – stwierdził Ignacy Góra.
Obszarem szczególnego zainteresowania w trakcie debaty otwarcia było bezpieczeństwo prowadzenia inwestycji kolejowych. Prezes UTK Ignacy Góra odniósł się do sposobów ich zabezpieczania oraz nadzoru nad prowadzonymi pracami.
W 2023 r. przeprowadziliśmy niemal 30 kontroli dotyczących procesu inwestycyjnego, w trakcie których stwierdzono ponad 70 nieprawidłowości. Te obszary trzeba poprawić. W ramach Akademii Bezpieczeństwa Kolejowego uruchomimy szkolenia związane z tym tematem – zaznaczył Prezes UTK.
Forum Bezpieczeństwa Kolejowego to coroczna konferencja poświęcona bezpieczeństwu transportu kolejowego w Polsce. Tematyka tegorocznej edycji zorganizowanej przez Zespół Doradców Gospodarczych TOR obejmowała m.in. cyberbezpieczeństwo na kolei, szanse i zagrożenia związane z rozwojem AI, niezawodność taboru i infrastruktury, a także wdrażanie ERTMS/GSM-R.
