W 2022 r. na kolei pracowało ponad 90 tys. osób

W minionym roku w sektorze kolejowym pracowało 90 498 osób – o 699 więcej niż rok wcześniej. Wzrost liczby pracowników odnotowali przewoźnicy pasażerscy i towarowi, natomiast spadek – zarządcy infrastruktury.

Zatrudnienie u przewoźników pasażerskich

Łączna liczba pracowników zatrudnionych w 2022 r. w sektorze przewozów pasażerskich wyniosła 24 138 osób. W porównaniu do roku poprzedniego to wzrost o 2,8% i jednocześnie największa liczba pracowników zatrudnionych w tym sektorze w ostatniej dekadzie.

Główny pracodawca na rynku przewoźników pasażerskich – PKP Intercity podniósł stan swojego zatrudnienia o największą liczbę pracowników wśród wszystkich spółek – o 217 osób. Natomiast największy procentowy wzrost miał miejsce w Kolejach Dolnośląskich (16,2%) oraz w Kolejach Małopolskich (15,1%). Jedyną spółką, która odnotowała spadek zatrudnienia w stosunku do 2021 r. była spółka PKP SKM w Trójmieście (spadek o 7,5%).

W 2022 r. wzrosła liczba m.in. dyżurnych ruchu, maszynistów, ustawiaczy i zwrotniczych. Natomiast na rynku mniej jest kierowników pociągów, manewrowych, nastawniczych, rewidentów taboru, toromistrzów, czy prowadzących pojazdy kolejowe. Pomimo ogólnego wzrostu zatrudnienia drugi rok z rzędu spadła jednak liczba pracowników wykonujących zawody regulowane.

W 2022 r. wzrosła liczba pracowników w każdej grupie wiekowej według liczby ekwiwalentów czasu pracy. W grupie do 30 roku życia wzrost nastąpił z 3 578 do 3 717 (wzrost o 3,9%), w grupie 30-50 lat z 10 087 do 10 438 (wzrost o 3,5%) i w grupie powyżej 50 lat z 9 169 do 9 632 (wzrost o 5,0%). Największy procentowy przyrost odnotowano w grupie pracowników powyżej 50 roku życia, to jednak z optymizmem należy przyjąć wzrost o 3,9% liczby pracowników do 30 roku życia. Pomimo ogólnego wzrostu liczby pracowników i liczby ekwiwalentów czasu pracy spadła liczba maszynistów w grupie do 30 roku życia z 1 063 do 1 004 (spadek o 5,5%).

Wzrasta liczba kobiet w branży kolejowej. W 2021 r. zatrudnionych było 6 480 kobiet wg ekwiwalentów czasu pracy, a w 2022 r. 6 909 (wzrost o 6,6%). Udział kobiet wg ekwiwalentu czasu pracy w ogóle zatrudnionych stanowił w 2022 r. 29,0% (wzrost o 0,6 punktu procentowego). Wzrost o 13% wg ekwiwalentów czasu pracy odnotowano także w zatrudnieniu kobiet na stanowisku maszynisty.

Zatrudnienie u przewoźników towarowych

Po spadkach w wielkości zatrudnienia odnotowanych w latach 2020-2021, w 2022 r. wzrosła liczba osób pracujących w sektorze przewoźników towarowych. Na koniec roku wszystkie spółki zatrudniały łącznie 27 475 pracowników, a więc o 2,3% więcej niż w 2021 r.

Największy pracodawca w sektorze, czyli spółka PKP Cargo, kolejny rok z rzędu odnotowała redukcję zatrudnienia, tym razem o 3,1%, co wiązało się jednocześnie ze spadkiem udziału w strukturze zatrudnienia o 2,2 punktu procentowego. Mniejszą liczbę pracowników
odnotowano również w innych dużych spółkach, takich jak PUK Kolprem i Grupa CTL.

U pozostałych przewoźników, których udział w strukturze zatrudnienia wyniósł w 2022 r. powyżej 2%, wzrosła liczba pracowników. Na ogólny wzrost zatrudnienia w całym sektorze wpływ mieli mniejsi przewoźnicy i spółki nowo wchodzące na rynek.

Pomimo wzrostu ogólnego poziomu zatrudnienia w 2022 r., podobnie jak w przypadku przewoźników pasażerskich, u przewoźników towarowych odnotowano spadek liczby pracowników zatrudnionych w zawodach regulowanych. Sytuacja ta dotyczyła 11 rodzajów stanowisk z 12, w ramach realizowanej sprawozdawczości przewoźników. Większą liczbę pracowników w 2022 r. odnotowano tylko na stanowisku prowadzącego pojazdy kolejowe. Poza stanowiskami regulowanymi spadek liczby zatrudnionych dotyczył pracowników utrzymania taboru, wzrósł za to stan zatrudnienia wśród dyspozytorów.

Zatrudnienie na stanowiskach regulowanych w 2022 r. wynosiło 45,5% wśród łącznej liczby pracowników towarowych spółek kolejowych. W 2021 r. udział ten wynosił 48,7%.

Zauważalne są również dysproporcje w strukturze wiekowej pracowników. Osób zatrudnionych do 30 roku życia jest zdecydowanie mniej niż w kolejnych grupach wiekowych. Najwięcej jest pracowników powyżej 50 roku życia. Pomimo większej liczby pracowników zmniejszyła się liczba
ekwiwalentów czasu pracy wypracowanych w 2022 r. Wśród pracowników do 30 roku życia nastąpił spadek o 0,3%. Biorąc pod uwagę wszystkich pracowników, liczba ekwiwalentów zmniejszyła się również w grupie pracowników powyżej 50 roku życia. Jedynie w grupie wiekowej pomiędzy 30, a 50 rokiem życia nastąpił znaczący wzrost o 8,6%. Taka sama tendencja miała miejsce na stanowisku maszynisty.

Duży wzrost parametru odnotowany w grupie pracowników pomiędzy 30 a 50 rokiem życia wpłynął ostatecznie na wzrost liczby ekwiwalentów wobec 2021 r.

Zatrudnienie u zarządców infrastruktury

Na przestrzeni trzech ostatnich lat spadła liczba osób zatrudnionych w sektorze zarządców infrastruktury. W 2022 r. wyniosła 38 885 co stanowi spadek o 1,5% wobec 2021 r. W głównej mierze jest to spowodowane zmniejszonym zatrudnieniem u największego zarządcy, spółki
PKP PLK.

PKP PLK na koniec 2022 r. zatrudniały o 1,4% mniej pracowników niż w 2021 r., a udział spółki w strukturze łącznego zatrudnienia w sektorze zmniejszył się o 0,1 punktu procentowego. Jednak nie tylko tę spółkę charakteryzowała redukcja liczby pracowników. Dotyczyła ona większości
zarządców, natomiast wzrost zatrudnienia miał miejsce jedynie w przypadku trzech z nich: PKP LHS, PKP SKM w Trójmieście i Euroterminal Sławków.

Spadek liczby pracowników wiązał się ze zmniejszeniem liczby stanowisk wśród zawodów regulowanych o 2,7%.  Zwiększył się stan osobowy wśród automatyków, maszynistów, ustawiaczy i zwrotniczych. Wśród zawodów, dla których odnotowano mniejszą liczbę pracowników
był m.in. dyżurny ruchu, który w sektorze zarządców infrastruktury ma kluczową rolę. Liczba pracowników w tym zawodzie sukcesywnie zmniejsza się od lat. Udział stanowisk regulowanych w 2022 r. wobec ogólnej liczby osób zatrudnionych u zarządców infrastruktury wyniósł 51,4%.
W 2021 r. udział ten wyniósł 52,1% (spadek o 0,7 punktu procentowego).

Liczba stanowisk w kolejowych zawodach nieregulowanych była zmniejszyła się o 68, co wynikało ze zmniejszenia liczby osób zatrudnionych na stanowisku dyspozytora i pracownika utrzymania taboru.

W każdej grupie wiekowej odnotowano spadek liczby pracowników wyliczanej według ekwiwalentów czasu pracy. Największy spadek, o 1,1% miał miejsce w grupie pracowników powyżej 50 roku życia. Wśród dyżurnych ruchu spadek miał miejsce w przypadku pracowników pomiędzy 30,
a 50 rokiem życia, jednak w najmłodszej grupie pracowników odnotowano wzrost zatrudnienia na poziomie 5,7%.

Wzrosła liczba kobiet zatrudnionych u zarządców infrastruktury przy jednoczesnym spadku liczby zatrudnionych mężczyzn.