Podstawą do przejazdu pociągiem jest ważny bilet, który potwierdza zawarcie umowy przewozu. Powinieneś go kupić przed rozpoczęciem podróży. Co zrobić, kiedy kasa biletowa jest nieczynna? Czy konduktor ma prawo żądać dodatkowej opłaty za wystawienie biletu w pociągu?
Zasady sprzedaży biletów przewoźnicy samodzielnie określają w swoich regulaminach, dlatego mogą się one różnić nawet w ramach kategorii poszczególnych pociągów jednej spółki. Zdarza się też, że ulegają zmianom. Urząd Transportu postanowił je zestawić.
Gdy rozpoczynamy podróż, a na stacji w momencie odjazdu pociągu kasa biletowa jest nieczynna, konduktor nie pobierze opłaty za wydanie biletu w pociągu. Jest jednak jeden warunek – musisz niezwłocznie zgłosić ten fakt drużynie konduktorskiej. Niektórzy przewoźnicy regionalni wymagają w takim przypadku wejścia do pociągu pierwszymi drzwiami, licząc od czoła składu w kierunku jazdy i tam zgłoszenia się do obsługi lub oczekiwania na jej przybycie.
Od tej zasady istnieje kilka wyjątków:
Nieczynna kasa a dostępny biletomat stacyjny
Większość przewoźników kolejowych w Polsce traktuje stacje, na których jest zainstalowany biletomat, a w momencie odjazdu pociągu kasa jest nieczynna, jako stacje bez punktów odprawy. Nie naliczają wtedy opłaty konduktorskiej.
Wyjątek:
Przewoźnicy Arriva RP i Koleje Śląskie wymagają zakupu biletu w automacie (traktując je jako stacjonarny punkt odprawy). Koleje Śląskie nie naliczają jednak opłaty konduktorskiej, gdy na stacji jest zainstalowany biletomat przyjmujący wyłącznie płatności kartą. Nie będą musiały jej też zapłacić m.in. osoby z niepełnosprawnościami czy powyżej 60 roku życia. Informacja o kasach i biletomatach Kolei Śląskich.
Pociągi z wyłączoną sprzedażą biletów na pokładzie
W pociągach kategorii Express InterCity Premium (EIP, czyli składy Pendolino) przewoźnik PKP Intercity całkowicie wyłączył sprzedaż biletów na pokładzie. W takim przypadku za brak biletu na przejazd naliczana jest wysoka opłata dodatkowa z tytułu naruszenia zasad przewozowych. Na przejazd pociągiem EIP musisz kupić bilet przed rozpoczęciem podróży (np. w kasie, biletomacie, aplikacji przewoźnika lub na stronie www). Wyjątek jest ustanowiony tylko dla podróżnych z niepełnosprawnością, którzy poruszają się na wózku, jeśli zgłoszą się do konduktora przed wejściem do pociągu, a miejsce dostosowane do potrzeb takich osób jest wolne.
Pociągi z bezwzględną rezerwacją miejsc do siedzenia
W pociągach kategorii TLK/IC uruchamianych elektrycznymi lub spalinowymi zespołami trakcyjnymi (np. Dart, Flirt) obowiązuje bezwzględna rezerwacja miejsc do siedzenia. Jeśli decydujesz się na zakup biletu na pokładzie, musisz przed wejściem do pojazdu uzyskać informację od drużyny konduktorskiej, czy w systemie rezerwacji na wybranym odcinku są dostępne miejsca.
Gdy nie będzie możliwości wydania biletu z rezerwacją konkretnego miejsca na całej trasie Twojego przejazdu, obsługa naliczy opłatę dodatkową. Będzie ona równa opłacie za przejazd bez biletu.
Pociągi TLK/IC, w których obowiązują takie zasady, są oznaczone w rozkładzie jazdy piktogramem „rezerwacja obowiązkowa” [R]. Na przejazd nimi przewoźnik nie prowadzi sprzedaży biletów bez gwarancji miejsca do siedzenia. Jeżeli taki pociąg jest awaryjnie obsługiwany zastępczym składem wagonowym, nie traci on statusu połączenia z obowiązkową rezerwacją miejsc i opisane wyżej zasady nadal obowiązują. Wiążąca jest informacja podana w rozkładzie jazdy.
Żaden przewoźnik nie zezwala ogółowi podróżnych na zajmowanie miejsc siedzących bez biletu i zgłaszanie chęci jego zakupu dopiero podczas kontroli. Wtedy jest już za późno. Kontrole są prowadzone losowo i mają na celu weryfikację, czy wszyscy pasażerowie na pokładzie zapłacili za przejazd oraz ewentualne wyciągnięcie konsekwencji od gapowiczów. Wyjątek od tej zasady dotyczy osób z niepełnosprawnością w pociągach regionalnych oraz dalekobieżnych PKP Intercity, które nie są objęte bezwzględną rezerwacją miejsc. Mogą one kupić bilet bez dodatkowych opłat podczas kontroli, bez wcześniejszego poszukiwania obsługi.
Więcej informacji o prawach i obowiązkach pasażera znajdziemy na stronie.
