Związki Zawodowe działające w PKP Cargo S.A. odpowiedziały na pismo dotyczące wypowiedzenia Paktu Gwarancji Pracowniczych. Podkreślają, że wypowiedzenie jest bezskuteczne. Przedstawiciele związków wyjaśniają, że Pakt, będący załącznikiem do Umowy Prywatyzacyjnej, jest źródłem prawa pracy, lecz nie stanowi układu ponadzakładowego ani zakładowego.
Pismo związków zawodowych do Marcina Wojewódki, p.o. prezesa zarządu PKP Cargo S.A. publikujemy w całości.
Związki Zawodowe działające w spółce PKP Cargo S.A. w odpowiedzi na pismo z dnia 17 maja 2024 r. w sprawie wypowiedzenia Paktu Gwarancji Pracowniczych zawartego w dniu 2 września 2013 r. informują, że w świetle prawa wypowiedzenie jest bezskuteczne.
Pakt Gwarancji Pracowniczych, będący załącznikiem do Umowy Prywatyzacyjnej, zgodnie z k.p. jest źródłem prawa pracy, ale nie jest układem ponadzakładowym ani zakładowym.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje zgoda co do charakteru prawnego paktów gwarancji pracowniczych. W uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2001 r., III ZP 25/00, wskazano wprost, że: Pakt Gwarancji Pracowniczych zawarty w dniu 23 grudnia 1996 r. pomiędzy ogólnopolskimi organizacjami związkowymi działającymi w PKP a zarządem PKP w sprawie warunków realizacji II etapu restrukturyzacji przedsiębiorstwa PKP jest źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p. Stanowisko to podzielił Sąd Najwyższy w dalszych orzeczeniach (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2004 r., III PK 38/04, czy wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 września 2004 r., II PK 27/04).
Pakt Gwarancji Pracowniczych nie może być uznany za układ zbiorowy pracy. To, co różni układ zbiorowy pracy od innych porozumień normatywnych, które układami zbiorowymi nie są, to: treść, nazwa oraz tryb nabierania mocy prawnej (…). Zasadnicza różnica między układami zbiorowymi pracy a innymi porozumieniami normatywnymi obejmuje procedurę wchodzenia w życie tych dwóch rodzajów specyficznych źródeł prawa pracy.
Natomiast w świetle art. 238 § 2 pkt 1 k.p., przepisy rozdziału odnoszące się do układu stosuje się odpowiednio do układu ponadzakładowego i układu zakładowego. Skoro zatem Pakt nie jest układem zbiorowym, to nie można do niego stosować wprost przepisów o wypowiedzeniu układu zbiorowego. W konsekwencji wypowiedzenie złożone przez Zarząd PKP Cargo S.A. w dniu 17 maja 2024 r. należy uznać za bezskuteczne.
Kolejno należy odnieść się do § 11 ust. 2 PGP, zgodnie z którym pakt zostaje zawarty na czas wykonania poszczególnych zobowiązań w nim ustalonych. Pakt należy zatem uznać za zawarty na czas określony. Pakt nie wprowadza natomiast możliwości wcześniejszego jego rozwiązania. Zgodnie z zapisami Paktu Gwarancji Pracowniczych w § 11 ust. 4 w przypadku istotnego pogorszenia się sytuacji finansowej spółki, strony zobowiązują się rozpocząć w dobrej wierze negocjacje mające na celu dostosowanie zakresu zobowiązań spółki do aktualnej sytuacji finansowej spółki w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym spółka poinformuje organizacje związkowe o zajściu takiego zdarzenia. W niniejszej sprawie PKP Cargo S.A. nie podjęło próby podjęcia negocjacji mających na celu dostosowanie zobowiązań spółki do jej sytuacji finansowej.
Podsumowując, ani przepisy prawa powszechnie obowiązującego, ani postanowienia Paktu nie dają PKP Cargo S.A. możliwości wypowiedzenia Paktu z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub bez jego zachowania. Brak jest podstaw do analogicznego stosowania przepisów o wypowiedzeniu układu zbiorowego. Wobec faktu, iż wypowiedzenie Paktu przez PKP Cargo S.A. jest bezskuteczne, a w postanowieniach Paktu brak jest podstaw do jego wypowiedzenia, stwierdzamy, że Pakt obowiązuje w niezmienionej formie.
Pod wspólnym wystąpieniem do p.o. prezesa PKP Cargo S.A. podpisali się przedstawiciele:
- Związku Zawodowego Maszynistów Kolejowych w Polsce
- Federacji Związków Zawodowych Maszynistów Kolejowych
- MZZ Rewidentów Taboru
- NSZZ „Solidarność” 80
- Związku Zawodowego Administracji PKP
- NSZZ „Solidarność”
- Związku Zawodowego Pracowników Warsztatowych
- Federacji Związków Zawodowych Kolejarzy
- Międzyzakładowej Komisji Związkowej Związku Zawodowego „Kontra”
- Związku Zawodowego Dyspozytorów PKP
- Związku Zawodowego Dyżurnych Ruchu PKP
Dodajmy, że przedstawiciele organizacji związkowych reprezentujących pracowników PKP Cargo zwrócili się do Dariusza Klimczaka, ministra infrastruktury, o podjęcie działań przywracających zdrową konkurencję międzygałęziową w transporcie.
Przypomnijmy, że obecnie tymczasowy zarząd spółki podejmuje działania mające na celu zapewnienie stabilności finansowej i dalszego rozwoju przewoźnika, prowadząc dialog ze stroną społeczną w zakresie ograniczenia kosztów i poprawy efektywności procesów. W pierwszej połowie maja 2024 roku rozwiązano lub wypowiedziano umowy sponsoringowe oraz poczyniono oszczędności w zakresie usług zewnętrznej pomocy prawnej.
W ramach działań naprawczych Zarząd 15 maja 2024 roku wypowiedział Umowę dotyczącą Gwarancji Pracowniczych i Socjalnych („Pakt Gwarancji Pracowniczych”), zawartą 2 września 2013 r. w Warszawie pomiędzy Spółką, PKP S.A. i Organizacjami Związkowymi. Umowa ulegnie rozwiązaniu 17 sierpnia 2024 r.
27 maja 2024 roku Zarząd PKP Cargo podjął uchwałę o wdrożeniu od 1 czerwca 2024 roku tzw. nieświadczenia pracy. Celem jest realizacja programu naprawczego, który ma uratować i odbudować pozycję Spółki. Rozwiązanie to, stosowane już wcześniej w PKP Cargo w latach 2008-2015.
Stanowiska ws. wdrożenia tzw. nieświadczenia pracy w PKP Cargo przedstawiły między innymi Federacja ZZK, Związek Zawodowy Maszynistów oraz cztery inne organizacje związkowe.
