Na kolei najwięcej osób pracuje u zarządców infrastruktury – niemal 40 tys. pracowników. Przewoźnicy towarowi zatrudniają niemal 26 tys., a pasażerscy niemal 23,5 tys. osób. W ostatnim roku przewoźnicy pasażerscy zwiększyli zatrudnienie, a u przewoźników towarowych i zarządców infrastruktury liczba pracowników się zmniejszyła.
Przewoźnicy pasażerscy
Rozwój pasażerskich połączeń kolejowych wpływa na rosnące zatrudnienie w tym sektorze gospodarki. Przewoźnicy pasażerscy w 2021 r. odnotowali najwyższą liczbę pracowników od 9 lat. Na 31 grudnia 2021 r. wynosiła ona 23 471. Wzrost zatrudnienia osiągnął poziom 1,5% (340 osób) względem 2020 r., w którym miało miejsce zmniejszenie zatrudnienia. Wzrost zatrudnienia w porównaniu z ubiegłym rokiem, dotyczył większości spółek przewozowych. Przewoźnicy zatrudnili więcej maszynistów, dyspozytorów, kasjerów biletowych i konduktorów.
Liczba pracowników najbardziej wzrosła w Kolejach Wielkopolskich – o 80 osób. Ten sam przewoźnik wraz z Kolejami Małopolskimi odnotował największy wzrost procentowy zatrudnienia, o 10,3%. Znaczący wzrost nastąpił również w Kolejach Dolnośląskich (+8,8%) i Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej (+8,1%). Liczba stanowisk w największym stopniu zmniejszyła się w spółce PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście – o 2,6%.
Wśród największych pod względem wielkości zatrudnienia spółek kolejowych w 2021 r. liczba pracowników wzrosła, jednak ich udział w rynku w tym obszarze zmniejszył się na rzecz mniejszych przewoźników. Udział największego na rynku pracodawcy, spółki PKP Intercity, w 2021 r. wyniósł 35,6% (spadek o 0,2 punktu procentowego). Spadek udziału w rynku pod względem wielkości zatrudnienia odnotowała również spółka Polregio (z 28,5% do 28,3%) oraz Koleje Mazowieckie (z 12,5% do 12,4%). Udział kobiet w strukturze zatrudnienia przewoźników pasażerskich wzrósł z 27,0% do 28,4%.
Przewoźnicy towarowi
Przewoźnicy towarowi w 2021 r. zatrudniali najmniejszą liczbę pracowników na przestrzeni dekady. W ubiegłym roku kolejny raz z rzędu odnotowano spadek liczby zatrudnionych w sektorze przewozów towarowych. Na dzień 31 grudnia 2021 r. przewoźnicy towarowi zatrudniali 25 973 osoby – oznacza to spadek o 956 osób (-3,6%) względem 2020 r. Pomimo, że na rynku pojawiają się nowi przewoźnicy, a większość z dotychczasowych zwiększa zatrudnienie lub pozostawia je niezmienne, redukcje etatów u największego pracodawcy – PKP Cargo – wpływają na dane całego sektora. Przewoźnik ten na koniec 2021 r. odnotował redukcję liczby pracowników o 6,6% w porównaniu do wcześniejszego roku. Miało to także wpływ na zmniejszenie się udziału tego przewoźnika w łącznej strukturze zatrudnienia do poziomu 56,7% (spadek o 1,9 punktu procentowego w porównaniu do 2020 r.). Z pozostałych największych pracodawców mniejsze zatrudnienie wykazały również Grupa DB (-9,3%), PUK Kolprem (-5,8%), Pol-Miedź (-1,9%) oraz Grupa CTL (-2,6%).
W 2021 r. na drugim miejscu pod względem wielkości zatrudnienia uplasowała się spółka Lotos Kolej, która odnotowała wzrost liczby pracowników o 1,1%. Spółki Grupy DB w 2020 r. zajmowały trzecie miejsce na rynku pod względem liczby pracowników. Wzrost odnotowano również w spółce PKP LHS (0,6%). Większość spółek odnotowała wzrost zatrudnienia lub zachowała tę samą liczbę pracowników, a spadek zatrudnienia dotyczył 32 spółek na rynku.
Ponad połowę całego zatrudnienia w przewozach towarowych to stanowiska regulowane (52,1%), a wśród nich największa grupa to maszyniści, ustawiacze i rewidenci taboru. Pod względem liczebności, znaczącą grupą stanowisk są także dyspozytorzy i pracownicy utrzymania taboru. Pod koniec 2021 r. 21,2% zatrudnionych stanowiły kobiety, a pozostałe 78,8% mężczyźni (zmiana struktury o 0,6 punktu procentowego na korzyść kobiet).
Zatrudnienie u zarządców infrastruktury
W 2021 r. zarządcy infrastruktury zatrudniali 39 737 osób – o 393 osoby mniej (-1%) w porównaniu do 2020 r. Największy pracodawca wśród zarządców infrastruktury, PKP Polskie Linie Kolejowe, zmniejszył zatrudnienie o 1,1%, a jego łączny udział w rynku zarządców infrastruktury zmniejszył się o 0,1 punktu procentowego (z 96,2% w 2020 r. do 96,1%). Do drugiego pod względem wielkości zatrudnienia zarządcy – PKP LHS należy 1% udziału w rynku, pozostałe podmioty posiadają poniżej 1% udziału. Oprócz PKP PLK jeszcze trzech zarządców odnotowało spadki zatrudnienia: Infra Silesia, JSK, KP Kotlarnia Linie Kolejowe. W spółce CTL Maczki-Bór liczba pracowników pozostała bez zmian, pozostałe spółki zwiększały stan osobowy. W 2021 r. spadła liczba kobiet zatrudnionych przez zarządców infrastruktury – w 2020 r. było to 13 236, a w 2021 r. 13 067 kobiet (spadek o 1,3%). Udział kobiet w ogóle zatrudnionych wyniósł na koniec 2021 r. 33,2% (wzrost o 0,1 punktu procentowego).
