Wiata kolejowa Warszawa Śródmieście WKD została wpisana do rejestru zabytków

Wiata kolejowa Warszawa Śródmieście WKD została wpisana do rejestru zabytków

Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego wiatę nad wejściem na perony przystanku Warszawa-Śródmieście WKD, wzniesioną w 1963 roku, według projektu Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, położoną w Warszawie przy Al. Jerozolimskich 56, z uwagi na zachowane wartości artystyczne i naukowe.

Śródmiejski przystanek stanowił stację końcową na trasie Warszawskiej Kolei Dojazdowej, dawniej Elektrycznej Kolei Dojazdowej, uruchomionej w 1927 roku przez spółkę „Siła i Światło” S.A., łączącej Grodzisk Mazowiecki i Milanówek z centrum stolicy. Powstanie stacji w obecnej lokalizacji tj. u zbiegu Al. Jerozolimskich z Al. Jana Pawła II związane było z przebudową i modernizacją kolei dojazdowej i warszawskiego węzła kolejowego w okresie powojennym. W 1951 roku upaństwowioną spółkę EKD przemianowano na Warszawską Kolej Dojazdową, opracowując następnie nowy przebieg miejskiego odcinka linii na terenie Warszawy, włączonego w wykop linii średnicowej wzdłuż Al. Jerozolimskich.

Zejścia na peron przystanku, usytuowanego poniżej poziomu ulicy, osłonięte zostały charakterystyczną parą wiat. Oddalone od siebie obiekty stanowiły jedyne elementy akcentujące zejścia na peron z poziomu Alej Jerozolimskich. Obecnie przetrwała jedynie wschodnia z dwu istniejących pierwotnie wiat (mniejsze przekrycie zachodnie uległo rozbiórce ok. 1993 roku wraz z budową budynku biurowo-usługowego przy Al. Jerozolimskich 56C, do którego przeniesiono zejście na peron kolejki).

Wiata nad zejściem do stacji kolejki WKD stanowi efektowne i zarazem funkcjonalne zwieńczenie dwukondygnacyjnej struktury przystanku, będąc jednocześnie jego najbardziej wartościowym architektonicznie elementem, tworzącym w przestrzeni miejskiej wyrazisty akcent. Dynamiczne formy zadaszenia dodatkowo podkreślone zostały przez urozmaicone asymetryczne linie podpór. Dzięki miękkim krzywiznom betonowej łupiny obiekt zyskał indywidualną ekspresyjną formę o wysokich walorach architektonicznych. Wiata jako dzieło powojennego modernizmu stanowi reprezentatywny przykład estetyki lat 60. XX w., dokumentując zarazem dorobek twórczy Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, głównych projektantów architektury kolejowej Warszawy lat powojennych. Sam charakter konstrukcji, podobnie jak innych, równolegle wznoszonych zadaszeń przystankowych linii średnicowej, opierał się na spopularyzowanych w l. 50 XX w. cienkościennych strukturach łupinowych, które stanowiły wówczas dla rodzimych konstruktorów technologiczne wyzwanie. Z tego względu wiata jest obiektem o wysokich wartościach naukowych, będąc przejawem ówczesnej myśli technologicznej. Wpisana do rejestru zabytków wiata stanowi jedno z dwóch pierwotnie wzniesionych zadaszeń, dlatego zachowanie i właściwa konserwacja obiektu, będącego jedynym dokumentem pierwotnej koncepcji architektonicznej całego przystanku, leży w interesie społecznym. Budowla dokumentuje ponadto rozwój Warszawskiej Kolei Dojazdowej, stanowiącej istotny element systemu połączeń aglomeracyjnych.