W ubiegłym roku w Polsce przewieziono koleją łącznie 248,5 mln ton towarów, co jest wynikiem lepszym niż w 2021 r. i zbliżonym do rekordowego 2018 r. W przewozach dominował węgiel kamienny, którego przetransportowano 86,3 mln ton, nieznacznie mniej niż rok wcześniej. Charakterystyczne w przewozach kolejowych ładunków w 2022 r., było zwiększenie przewozów zbóż.
W 2022 r. koleją przewieziono o 2% (4,9 mln ton) więcej towarów względem 2021 r. Zrealizowana praca przewozowa wyniosła 62,5 mld tono-km, czyli o 11,6% więcej względem 2021 r. Wielu przewoźników w 2022 r. uruchomiło nowe połączenia m.in. do granicy polsko-ukraińskiej, ograniczając zarazem przewozy do i z Rosji oraz Białorusi.
Podobnie jak w latach ubiegłych, surowce energetyczne oraz rudy metali i kruszywa stanowią większość, bo 1/3 towarów przewożonych w Polsce koleją. Grupą towarową z największym udziałem wg masy był w 2022 r. Węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa oraz gaz ziemny. Jej udział w masie i pracy przewozowej wyniósł odpowiednio 35,2% oraz 26,4%, co oznacza spadek o 1,6 punktu procentowego w masie i wzrost o 2,6 punktu procentowego w pracy przewozowej w stosunku do 2021 r. Drugą pod względem wielkości grupą ładunków była, podobnie jak w 2021 r., grupa Rudy metali oraz produkty górnictwa. Jej udział w masie wyniósł 26% i w pracy przewozowej 25,6%, co oznacza wzrost odpowiednio o 1 punkt procentowy oraz spadek o 0,6 punktu procentowego w stosunku do 2021 r. Surowce energetyczne oraz rudy metali i kruszywa stanowią większość przewożonych towarów, odpowiadając za blisko 62% masy przewiezionych towarów i 52% wykonanej pracy przewozowej.
Pandemia i wojna w Ukrainie pokazały, że polska kolej jest w stanie szybko dostosować się do zmian. W 2022 r. nastąpiły bardzo duże zmiany w kierunkach transportu ładunków. Polscy przewoźnicy zapewniali transport węgla i innych surowców energetycznych, ale podjęli się również przewozu wytworów rolnictwa i produktów spożywczych. Ostatni rok ukazał ogromny potencjał kolei w tym obszarze, choć dalszy rozwój tych przewozów będzie wymagał pokonania części barier i wprowadzenia zmian strukturalnych w łańcuchach dostaw. Trzeba mieć też na uwadze, że struktura przewozów w Polsce znacząco się różni od wielu krajów Europy Zachodniej. Rola węgla kamiennego w polskiej energetyce nadal jest znacząca – komentuje dr inż. Ignacy Góra.
Rekordowe na przestrzeni ostatnich lat wyniki przewozowe odnotowano w grupie towarów Produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa, w której przewieziono 6,7 mln ton ładunków. W przypadku tej grupy odnotowano wzrost o 135,9% wg masy przewiezionych towarów i 116,7% wg wykonanej pracy przewozowej. Największy wzrost rok do roku nastąpił w jej podgrupie, czyli Zbożach. Przewieziono ich łącznie 4,1 mln ton przy pracy przewozowej na poziomie 1,3 mln tono-km. Przełożyło się to na rekordowe wyniki, w których wzrost masy przewozowej względem 2021 r. wyniósł 386,5%, a pracy przewozowej 335%.
