W 2023 r. pociągi towarowe przewiozły 231,7 mln ton ładunków. Wykonana praca przewozowa wyniosła 61,6 mld tonokilometrów, a eksploatacyjna 84,4 mln pociągokilometrów. To nie był dobry rok dla kolejowego transportu towarów.
Na obraz przewozów towarowych wpływ mają zupełnie inne mechanizmy niż na sektor pasażerski. Przewoźnicy pasażerscy mogą 2023 r. zaliczyć do udanych, natomiast dla przewoźników towarowych miniony rok był równie
wymagający jak 2022 r. Głównym powodem tego stanu rzeczy były nadal trwające działania wojenne w Ukrainie i ograniczenia w transporcie towarów w/z kierunku wschodniej Europy i Azji. Wojna przełożyła się również
na wzrost kosztów działalności i cen energii, co dodatkowo uderzyło w przedsiębiorstwa kolejowe.
Masa
Łączna masa przewiezionych koleją towarów w 2023 r. wyniosła 231,7 mln ton. Gorszy wynik był w 2020 r., który był naznaczony ograniczeniami w przewozach spowodowanymi pandemią Covid-19. W porównaniu z masą
towarów przewiezionych w 2022 r. (248,5 mln ton) nastąpił spadek o 6,8%. Tylko w I kwartale 2023 r. masa ładunków przekroczyła 60 mln ton, podczas gdy w każdym z kwartałów 2022 r. była wyższa niż 61 mln ton. Masa przewiezionych ładunków była największa w marcu, natomiast najmniej pociągi przewiozły w grudniu. Był to najsłabszy miesiąc od stycznia 2021 r.
Udziały w rynku pod względem przewiezionej masy
W 2023 r. liczba przewoźników, których udział w rynku według masy przekroczył 0,5% wyniosła 30. W roku 2022 takich spółek było 27. Największy przewoźnik, PKP Cargo, przewiózł w minionym roku 72,6 mln ton ładunków (w 2022 r. 88,4 mln ton). Jednocześnie spółka odnotowała spadek w udziale w rynku według przewiezionej masy ładunków z 35,44% do 31,35% w 2023 r. Druga pod względem przewiezionej masy spółka – DB Cargo Polska osiągnęła wynik 34,7 mln ton. Był to spadek w porównaniu do 2022 r., kiedy to jej pociągi przewiozły 39,6 mln ton. Udział DB Cargo Polska w rynku wg przewiezionej masy zmniejszył się z 15,89% w 2022r. do 14,98%.
Wzrósł natomiast udział w rynku trzeciej spółki w zestawieniu, Lotos Kolej, co należy wiązać z fuzją z Orlen Koltrans. W 2023 r. Lotos Kolej przewiózł niemal 16 mln ton, wobec 13 mln ton w 2022 r. Udział spółki w rynku wzrósł z 5,23% do 6,89%.
Średnia odległość
W 2023 r. rekordowo wysoki okazał się parametr średniej odległości przewozu 1 tony ładunku. Na przestrzeni ostatniej dekady 266 km jest zdecydowanie najdłuższą średnią odległością przewozu. W 2022 r. ten parametr osiągnął 251,5 km. Przyczyną wzrostu były m.in. prowadzone na infrastrukturze kolejowej remonty, co spowodowało wydłużenie niektórych tras. Ponadto niektórzy przewoźnicy rozpoczęli realizację nowych tras.
W 2023 r. 104 przewoźników realizowało przejazdy po sieci kolejowej. Z tej grupy 81 spółek zajmowało się transportem towarów, a 23 zrealizowało jedynie pracę eksploatacyjną. W stosunku do 2022 r. liczba przedsiębiorstw, które wykonywały przewóz towarów nie zmieniła się.
