M. Skubiszyński: życie mamy tylko jedno. Szkoda je stracić [WYWIAD]

Nikt nie powinien tworzyć własnych procedur bezpieczeństwa – niewłaściwych, ułomnych, prowadzących do tragedii. Życie mamy tylko jedno. Szkoda je stracić – powiedział w rozmowie z „Kolejowym Portalem” Mirosław Skubiszyński, wiceprezesem Zarządu PKP Polskich Linii Kolejowych S.A.

Jakie działania PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. podejmuje, żeby ograniczyć liczbę wypadków?

PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. konsekwentnie angażują się we wszystkie obszary, które mają wpływ na bezpieczeństwo na sieci kolejowej. Podejmowane są działania w obszarze pracowniczym – szkolenie pracowników, organizacyjnym – odpowiednia struktura pracy i szkoleń, technicznym – wyposażanie posterunków i miejsc pracy w dodatkowe nowoczesne urządzenia wspierające codzienne czynności osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ruchu pociągów.

Obecnie realizujemy największy program inwestycji kolejowych – Krajowy Program Kolejowy. W tym obszarze realizowane są inwestycje z udziałem środków budżetowych i unijnych, które  zwiększają poziom bezpieczeństwa. To m. in. budowa bezkolizyjnych skrzyżowań, montaż dodatkowych urządzeń zabezpieczających na torach, przejazdach oraz wprowadzanie nowych systemów zarządzania ruchem kolejowym. Niezwykle ważnym elementem jest uzależnienie semaforów i urządzeń rogatkowych.

Czy można powiedzieć, ze kampania „Bezpieczny przejazd” przynosi pozytywne efekty i wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych jest coraz mniej?

Kampania społeczna „Bezpieczny przejazd”,  którą PLK SA prowadzą od kilkunastu lat, zwiększa znajomość zasad wymaganych na przejściach, przejazdach i terenach kolejowych. To nieprzerwanie realizowane spotkania, wykłady, szkolenia, prezentacje do i z różnymi grupami wiekowymi i zawodowymi. Dostosowujemy środki i kanały przekazu do współczesnych potrzeb.

Przez cały rok prowadzone są akcje edukacyjno-prewencyjne, w tym wakacyjny projekt „Bezpieczny piątek”, w pobliżu przejazdów kolejowo-drogowych wszystkich kategorii oraz wzdłuż torów, gdzie występują tzw. „dzikie przejścia”.

Tylko w 2022 roku przeprowadziliśmy blisko 1700 prelekcji edukacyjnych w przedszkolach i szkołach oraz ponad 1300 akcji informująco-promocyjnych na przejazdach i w okolicach nielegalnych przejść przez tory.

W obecnej odsłonie kampanii Ambasadorki i Ambasadorzy Bezpieczeństwa przypominają o  rozsądku hasłami, m. in. „Nie przechodź przez dzikie przejścia”, „Nie baw się przy torach”. W roku 2023 planowana jest kolejna odsłona kampanii w środkach masowego przekazu.

Statystyki pokazują, że w ubiegłym roku mieliśmy najwięcej wypadków na przejściach niedozwolonych na przestrzeni ostatnich 10 lat. Jak zarządca infrastruktury walczy lub zamierza walczyć z dzikimi przejściami?

Takie zdarzenia można podzielić na „przypadkowe” – jeśli celem jest jak najszybsze przekroczenie torów. Inne to celowe przebywanie lub nagłe wtargnięcie na tory nie tylko w miejscach niedozwolonych. Kamery na pojazdach i na obiektach zarządcy infrastruktury pozwalają stwierdzić, że głównymi przyczynami tragedii jest celowe przebywanie osób na torach, w miejscach niedozwolonych.

Nie pozostajemy bierni na te obserwacje. Staramy się natychmiast reagować na zgłoszenia i eliminować przebywanie osób w miejscach niedozwolonych. Współpracujemy z maszynistami, którzy obserwują tory. W akcje angażują się patrole Straży Ochrony Kolei lub Policji.

W przypadku informacji pozyskanych z numeru 112 dla pociągów wprowadzane są polecenia ostrożnej jazdy lub nawet ograniczenia prędkości do czasu zabrania osób postronnych z terenu kolejowego. W najbardziej krytycznych sytuacjach wstrzymywany jest ruch pociągów.

Niezależnie od działań interwencyjnych, funkcjonariusze SOK wykonują codzienne patrole na szlakach, co do których posiadamy informacje, że są „odwiedzane” przez osoby nieuprawnione. W roku 2022 Straż Ochrony Kolei wykonała ponad 10 tysięcy takich patroli.

W ramach kampanii „Bezpieczny przejazd”, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., udostępniły specjalną aplikację mobilną „Bezpieczny przejazd” (https://bezpieczny-przejazd.pl/edukacja/aplikacje-mobilne/) oraz formularz zgłaszania miejsc nielegalnego przeprawiania się przez tory, dostępny na stronie internetowej kampanii https://bezpieczny-przejazd.pl/formularz-zgloszenia/.  Z roku na rok dostajemy coraz więcej zgłoszeń, wzrasta świadomość społeczeństwa, a dzięki temu łatwiej zapobiegamy kolejnym wypadkom w miejscach niedozwolonych i na przejazdach kolejowo-drogowych.

Czy Spółka planuje podobnie, jak na przykładzie kampanii „Bezpieczny przejazd” zorganizować kampanię „Bezpieczne przejście przez tory?”

Bezpieczeństwo na terenach kolejowych to jest stałe konsekwentne działanie, jedna z odsłon kampanii „Bezpieczny przejazd”. Jednak to aktywność niełatwa, gdyż nie zawsze można dotrzeć do osób, które celowo wchodzą na tory. Z tym zagadnieniem mierzą się zarządcy kolei na całym świecie.

Wierzymy, że budowanie świadomości społeczeństwa, współpraca z maszynistami, dyżurnymi ruchu, a także funkcjonariuszami Policji oraz przedstawicielami mediów może ograniczać tego rodzaju zdarzenia.

Jakie środki finansowe przeznaczyła spółka w 2022 r. na poprawę bezpieczeństwa na przejazdach kolejowo-drogowych i jakie środki będą przeznaczone w 2023 r.?

Krajowy Program Kolejowy ma wartość ponad 76 mld zł. Każdy projekt z tego Programu ma wpisane działania zwiększające bezpieczeństwo, czy to na liniach kolejowych, czy na przejazdach, czy  dzięki budowie bezkolizyjnych skrzyżowań. Możemy mówić, że na zwiększenie bezpieczeństwa przeznaczamy miliardy złotych. Do współpracy zapraszamy też samorządy przy budowie skrzyżowań bezkolizyjnych.  Bieżące utrzymanie to również codzienna troska o stan peronów, przejazdów, wygrodzeń oraz oznakowanie m. in. bezpiecznych przejść przez tory.

Co można jeszcze zrobić, aby kolej była bezpieczniejsza?

Niezbędne jest zwiększanie świadomości wszystkich użytkowników systemu komunikacyjnego – kierowców i pieszych, podróżnych i mieszkańców sąsiadujących z liniami kolejowymi. Bardzo ważnym elementem kształtującym wyobraźnię jest przykład dawany dzieciom przez rodziców. Nieraz z przerażeniem obserwuję rodziców z kilkuletnimi dziećmi i torbami z zakupami przechodzących przez tory w miejscach niedozwolonych!!! Reaguję wtedy zdecydowanie. Co będzie czuł taki rodzic, jeśli za jakiś czas jego dziecko, nauczone takiego zachowania, zginie na torach?

Nikt nie powinien tworzyć własnych procedur bezpieczeństwa – niewłaściwych, ułomnych, prowadzących do tragedii. Życie mamy tylko jedno. Szkoda je stracić. Powinniśmy zachowywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami, rozsądnie i odpowiedzialnie oraz być Ambasadorami Bezpieczeństwa wobec innych.

Niedawno przeczytałem o planach MEiN, dotyczących wprowadzenia wychowania komunikacyjnego w szkołach podstawowych. Myślę, że to kolejna, ważna płaszczyzna edukacji związana z bezpieczeństwem, dotyczącym także obszaru kolejowego.

Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Biura Bezpieczeństwa PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. w 2022 r. doszło do 172 wypadków i kolizji z udziałem pojazdów i pieszych na przejazdach/przejściach kolejowo-drogowych kat. A-E. W ich następstwie 20 osób zostały ciężko rannych, a 43 poniosło śmierć. Jeszcze gorzej wyglądają statystyki dotyczące wypadki z udziałem pieszych w miejscach niedozwolonych. W całym zeszłym roku doszło do 234 takich zdarzeń, w których zginęło 177 osób, a 31 odniosło obrażenia.