Jakich towarów najwięcej przetransportowano w I kw. 2023 r.?

W I kwartale 2023 r. pociągi towarowe w Polsce przewiozły 60,5 mln ton ładunków. Najwięcej, bo niemal 38% tej masy stanowiły towary z grupy „węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny”. Największa zmiana w udziałach rok do roku miała miejsce w grupie „produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa”. W I kwartale 2022 r. udział tej grupy stanowił 1,6% przewiezionej masy towarów, zaś w pierwszym kwartale 2023 r. udział ten wzrósł o 2 punkty procentowe.

W I kwartale 2023 r. w porównaniu do I kwartału 2022 r. całkowita masa przewiezionych towarów spadła o 2,8%, a praca przewozowa wzrosła o 9,8%. Kwartalna wielkość przewiezionej masy towarów jest najniższa od II kwartału 2021 r. Sytuacja, w której spada przewieziona masa towarów i jednocześnie rośnie praca przewozowa oznacza, że pociągi przewoziły mniejsze ładunki na dalsze odległości (o czym świadczy wzrost średniej odległości przewozu 1 tony towarów z 235 km w I kw. 2022 r. do 265 km w I kw. 2023 r.).

W I kwartale 2023 r. przewieziono najwięcej ładunków z grupy węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny. Masa ładunków z tej grupy (22,8 mln ton) stanowiła 37,7% masy towarów przewiezionych ogółem koleją w I kwartale 2023 r. W stosunku do I kwartału 2022 r. udział tej grupy spadł o 1,6 punktu procentowego, a w wartościach bezwzględnych masa ładunków była mniejsza o 1,6 mln ton (6,7%). Węgiel kamienny stanowił 98,5% masy przewiezionej w ramach grupy węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny, tj. 22,5 mln ton. Praca przewozowa w grupie węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny w I kwartale 2023 r. wyniosła niecałe 5 mld tonokilometrów, tj. o 25,7% więcej niż I kwartale 2022 r. Dane te wskazują, że transport węgla kamiennego odpowiadającego za 98% pracy przewozowej w I kwartale 2023 r. najczęściej realizowany był w relacjach przekraczających kilkaset kilometrów. Średnia odległość przewozu 1 tony towaru dla tej podgrupy w I kwartale 2022 r. wyniosła 162 km, a w I kwartale 2023 r. wzrosła do 218 km.

Rozkład udziałów grup poszczególnych towarów w przewozach w I kwartale 2023 r. pozostał na zbliżonym poziomie w porównaniu do IV kwartału 2022 r. Największa zmiana miała miejsce w grupie produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa. W I kwartale 2022 r. udział masy tej grupy stanowił 1,6% przewiezionej masy ogółem, zaś w pierwszym kwartale 2023 r. udział ten wzrósł o 2 punkty procentowe. Największy wzrost udziału w pracy przewozowej w I kwartale 2023 r. miał miejsce w przypadku grupy węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny. W I kwartale 2022 r. odnotowano jej udział na poziomie 27,1%, a w I kwartale obecnego roku jest on o 3,9 punktu procentowego wyższy. Drugą pod względem wzrostu udziału w wykonanej pracy przewozowej była grupa produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa – z udziałem w rynku na poziomie 4,6%, co jest wynikiem o 2,6 punktu procentowego wyższym niż w analogicznym okresie 2022 r.

Dane o przewozach grup towarów wskazują, że transport ładunków realizowany jest na większe odległości niż w latach poprzednich. Sytuacja międzynarodowa zmusiła przewoźników do zmiany kierunków transportu wielu towarów. Zmniejszenie transportu do punktów przeładunkowych w bliskim sąsiedztwie z Białorusią czy obwodem królewieckim, czy też uruchomienie dostaw niektórych surowców z wykorzystaniem dróg morskich, przełożyły się na wyniki transportowe. Polska kolej znajduje się w zupełnie innym położeniu niż jeszcze rok temu. Wojna za wschodnią granicą silnie oddziałuje na wyniki przewozowe, zarazem wymagając od przewoźników szukania nowych rozwiązań i kierunków rozwoju, jeśli przedsiębiorstwa mają uzyskiwać dochody z działalności przewozowej – komentuje wyniki przewozowe dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

Największe spadki w wartościach bezwzględnych w porównaniu I kwartału 2023 r. do analogicznego okresu roku ubiegłego wg masy przewiezionych koleją towarów, poza grupą węgiel kamienny, brunatny, ropa naftowa i gaz ziemny, miały miejsce w grupach: towary nieidentyfikowalne – spadek w masie przewiezionych ładunków o 0,7 mln ton, oraz rudy metali i pozostałe produkty górnictwa i kopalnictwa – spadek o 0,6 mln ton. Największy zaś wzrost, oprócz w grupie produkty rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa, rybactwa i rybołówstwa, miał miejsce w przypadku grupy koks, brykiety, produkty rafinacji ropy naftowej, gazy wytwarzane metodami przemysłowymi – i wyniósł on 0,5 mln ton.

Udział przewozów kolejowych w komunikacji międzynarodowej w I kwartale 2023 r. stanowił 37,7% wg przewiezionej masy towarów i 46,6% wg wykonanej pracy przewozowej. W I kwartale 2022 r. udział przewozów międzynarodowych w transporcie towarów wynosił 35,5% wg przewiezionej masy towarów i 43,4% wg zrealizowanej pracy przewozowej.