W poniedziałek 3 października 2005 roku pierwszy pociąg Szybkiej Kolei Miejskiej linii S1 wyruszył na trasę Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica. Mija dokładnie 15 lat od tej chwili.
Na początku SKM obsługiwała jedną linię na trasie Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica o długości 24 km. Piętnaście lat później, w 2020 roku, pociągi SKM kursują na czterech liniach o długości ponad 162 km.
Geneza
Pierwsze SKM-ki wyjechały na tory 15 lat temu. Polskie Koleje Państwowe nie były w stanie uruchomić pociągów obsługujących głównie mieszkańców stołecznych dzielnic położonych w znacznej odległości od centrum – przede wszystkim ze względu na różnice w taryfach biletowych obowiązujących w środkach warszawskiej komunikacji miejskiej i w pociągach PKP. Dlatego w 2004 roku m.st. Warszawa powołało pierwszą i jak dotychczas jedyną w kraju miejską spółkę kolejową – Szybką Kolej Miejską.
Od 20 do ponad 160 km
Początki nie były łatwe… Inauguracyjny kurs z pasażerami do Falenicy został zrealizowany używanym składem, wypożyczonym z trójmiejskiej SKM. Pociąg wyprodukowany dla nowego warszawskiego przewoźnika kolejowego uległ rano awarii i rozpoczął kursowanie dopiero w godzinach popołudniowych. Po niespełna roku od uruchomienia pierwszej SKM-ki, w lipcu 2006 roku zdecydowano o wycofaniu pociągów z Otwocka i skierowaniu ich na nową linię S2 obsługującą początkowo odcinek z Warszawy Rembertowa (potem z Sulejówka Miłosny) do Pruszkowa.
Pociągi wróciły na linię otwocką w połowie 2010 roku, gdy – w związku z zagrożeniem powodziowym – zamknięto Wał Miedzeszyński. Uruchomiono wówczas linię S10 na trasie Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica. Jeszcze w tym samym roku pociągom kursującym na linii otwockiej przywrócono oznakowanie S1 i skierowano je do obsługi wydłużonego odcinka Otwock – Pruszków. Pociągi linii S2 zaczęły kursować na trasie Sulejówek Miłosna – Warszawa Zachodnia. W 2010 roku uruchomiono także nowe połączenie kolei aglomeracyjnej S9 łączące Warszawę Gdańską z Legionowem.
Kolejnym impulsem do rozwoju Szybkiej Kolei Miejskiej był rok 2012 i oddanie do użytku nowej linii kolejowej łączącej stacje Warszawa Służewiec i Warszawa Lotnisko Chopina. Wydłużono tam trasę linii S2. Do lotniska zaczęły dojeżdżać z Legionowa także pociągi SKM nowej linii S3.
Ostatnie zmiany w układzie linii SKM miały miejsce na początku 2020 roku – wybrane pociągi linii S3 rozpoczęły kursowanie na trasie wydłużonej do Radzymina, przez Nieporęt i Dąbkowiznę.
Nowoczesne pociągi
Na początku działalności Szybka Kolej Miejska miała do dyspozycji kilka pociągów, wyprodukowanych specjalnie dla niej na bazie popularnych elektrycznych zespołów trakcyjnych EN57, a oprócz tego posiłkowała się taborem wypożyczanym od innych spółek kolejowych. Ważnym zadaniem, jakie stanęło przed przewoźnikiem był rozwój parku taborowego.
Nowe pociągi 19WE – wyprodukowane przez nowosądecki NEWAG – trafiły do spółki w 2010 roku. Wyróżniał je, wykorzystany po raz pierwszy w polskich pociągach, boczny układ siedzeń. Rok później park taborowy SKM zaczęły zasilać pociągi 27WE „Elf”, wyprodukowane przez bydgoską PESĘ. Były to wówczas najdłuższe pociągi znajdujące się w posiadaniu spółki – mierzyły 107 metrów i mogły pomieścić ponad 900 osób. W latach 2012 i 2013 na stołeczne tory dotarły kolejne składy z NEWAGU – 35WE „Impuls”, które z długością prawie 114 metrów wyprzedziły Elfy. To jedne z najdłuższych elektrycznych zespołów trakcyjnych, jakie kursują po polskich torach.
Dziś w barwach SKM nadal jeżdżą pociągi 19WE, „Elfy” i „Impulsy”. Jest to nowoczesny, przyjazny pasażerom tabor, wyposażony m.in. w klimatyzację, elektroniczny system informacji pasażerskiej oraz monitoring. Ponadto, już w 2022 roku Szybka Kolej Miejska otrzyma 21 nowych „Impulsów II”, które zwiększą komfort przejazdu i umożliwią uruchamianie nowych połączeń.
Popularność
W 2006 roku liczba pasażerów korzystających z usług Szybkiej Kolei Miejskiej wyniosła 3,6 mln. W 2010 roku, wraz z uruchomieniem linii S9 do Legionowa – 9,3 mln osób. Rok 2012 przyniósł nową linię S3 z Lotniska Chopina do Legionowa, wydłużenie do Lotniska Chopina linii S2 oraz wzrost liczby pasażerów do 17,2 mln. W 2019 roku z usług SKM skorzystało ponad 22 mln osób. Łącznie, przez ostatnie 15 lat stołeczna Szybka Kolej Miejska przewiozła już blisko 240 mln pasażerów.
