Szkolenie pracowników kolei z łączności GSM-R

Szkolenie pracowników kolei z łączności GSM-R

Wszyscy pracownicy, którzy uczestniczą w ruchu kolejowym, muszą w 2025 r. wykazać się odpowiednią wiedzą i umiejętnościami obsługi łączności cyfrowej GSM-R. Dlatego już teraz ośrodki szkolenia powinny przygotować się do praktycznej nauki obsługi nowych urządzeń. Należy zapewnić m.in. odpowiedni sprzęt, programy nauczania i instruktorów, a pracodawcy są zobowiązani do opracowania harmonogramów szkoleń.

Od 2025 roku podstawowym systemem łączności na kolei będzie GSM-R. Dotychczas używane radio działające w paśmie 150 MHz będzie można wykorzystać jedynie w pracy manewrowej oraz w sieciach wyodrębnionych z systemu kolei.

W 2025 r. w formule „dnia zero” na większości linii kolejowych ma zostać wyłączony analogowy system radiołączności, a w jego miejsce uruchomiony system GSM-R. W celu właściwego przygotowania się przewidziana została tzw. eksploatacja obserwowana na odcinku pilotażowym – linii nr 9 Warszawa – Gdańsk. Taka próba może przynieść wiele korzyści, jednak aby tak się stało, konieczne jest odpowiednie przygotowanie wszystkich przyszłych użytkowników systemu. Pilotaż ma służyć nie tylko zarządcy infrastruktury, ale także przewoźnikom, którzy powinni przeszkolić swój personel w pracy z wykorzystaniem nowego systemu łączności.

Wskazane jest by podmioty rynku kolejowego przygotowały własne strategie działania obejmujące:

  1. przygotowanie kadry szkoleniowo – egzaminacyjnej maszynistów, dyżurnych ruchu itp. z tematyki związanej z prowadzeniem pociągu przy użyciu cyfrowej radiołączności pociągowej,
  2. zmodyfikowanie programów szkolenia w zakresie tematyki radiołączności pociągowej i sposobu obsługi urządzeń GSM-R oraz zweryfikowanie liczby godzin potrzebnych do przeszkolenia z tej tematyki,
  3. przygotowanie symulatorów do wykorzystania urządzeń radiołączności cyfrowej w szkoleniu pracowników (zarówno maszynistów, jak i dyżurnych ruchu),
  4. przygotowanie instrukcji wewnętrznych dotyczących nowego systemu łączności.

W związku z eksploatacją obserwowaną już dziś ośrodki szkolenia i egzaminowania maszynistów i kandydatów na maszynistów powinny umożliwiać przeprowadzenie np. szkoleń okresowych, doraźnych, czy na symulatorze pojazdu kolejowego przygotowujących maszynistów do pracy z użyciem radia w nowym standardzie. Instruktorzy i egzaminatorzy muszą posiadać nie tylko wiedzę teoretyczną, ale także umiejętności praktyczne w zakresie obsługi urządzeń łączności cyfrowej. Wskazane jest by odbyli oni  jazdy na fragmentach sieci gdzie stopniowo jest wprowadzany lub działa Europejski System Zarządzania Ruchem Kolejowym. Dodatkowo w ramach konsultacji, w których uczestniczą instruktorzy i egzaminatorzy, należy zweryfikować programy szkoleniowe.

W programie szkoleń należy zawrzeć zadania wykonywane w codziennej pracy maszynisty ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji nie tylko z dyżurnym ruchu, ale także z drużyną pociągową czy drużyną manewrową. Wszyscy pracownicy, którzy uczestniczą w ruchu kolejowym muszą posiadać w 2025 r. odpowiednią wiedzę i umiejętności na poziomie gwarantującym bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego oraz pojazdów kolejowych. Termin wydaje się odległy, jednak najbliższe lata należy dobrze wykorzystać na rozplanowanie nauki.

Należy również pamiętać o szkoleniach obejmujących obsługę ETCS. Przewiduje się, że do 2023 r. ten standard zabezpieczenia i prowadzenia ruchu obejmie 2 480 km linii kolejowych w Polsce. Na koniec 2019 r. było niemal 300 pojazdów kolejowych wyposażonych w ETCS poziomu 2. Maszyniści powinni sukcesywnie nabywać wiedzę i umiejętności dotyczące prowadzenia pociągów na liniach wyposażonych w systemy ETCS, także w wersji Limited Supervision. W tym trybie urządzenia pokładowe ERTMS/ETCS nadzorują ruch pojazdu względem dynamicznych profili prędkości, jednak maszynista zobowiązany jest do przestrzegania wskazań sygnalizatorów przytorowych. Konfiguracja ETCS – Limited Supervision. umożliwia wybór niektórych funkcjonalności gwarantowanych przez „pełny” ETCS i jedynie w tych miejscach linii, które wymagają dodatkowego nadzoru.