Na początku marca 2024 roku, po 531 dniach procedowania, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydał decyzję o otwartym dostępnie do infrastruktury czeskiemu przewoźnikowi RegioJet dla połączeń na trasie Kraków Główny – Gdynia Główna i z powrotem przez Warszawę. Sam ten fakt nie byłby niczym nadzwyczajnym, gdyby nie zakres wnioskowanych usług oraz decyzja regulatora zakres ten ograniczająca – uważa Stowarzyszenie ALLRAIL
Latem 2022 roku, czeski operator złożył wniosek o uruchomienie usług tożsamych z ofertą PKP Intercity, w tym samym zakresie i z takim samym rozkładem jazdy jak zamiary PKP Intercity na trasie Kołobrzeg – Przemyśl Główny – Kołobrzeg. Jedyna różnica polegała na wyłączeniu dwóch krańcowych odcinków trasy, by zmniejszyć ewentualny wpływ nowych połączeń na dotowane połączenia PSC.
Kilka dni temu RegioJet uzyskał zgodę na jedynie 4 z 16 wnioskowanych par połączeń i to w mniej atrakcyjnych porach dnia.
W swojej 45-stronicowej decyzji, Prezes UTK zaznaczył, że pociągi tego przedsiębiorcy zagrożą dotowanym połączeniom PKP Intercity, oraz powołał się na opinię zarządcy infrastruktury, według której nowe połączenia prawdopodobnie wpłyną również na usługi innych operatorów kolejowych – informuje ALLRAIL.
Stowarzyszenie wskazuje, że dla porównania, w przypadku identycznych usług oferowanych przez PKP Intercity, włącznie z tymi o większym wpływie na połączenia PSC, UTK zezwala na uruchomienie 16 z 16 wnioskowanych połączeń i nie dostrzega problemów z równowagą ekonomiczną czy przepustowością, co wyraźnie sugeruje różne traktowanie tych samych usług w zależności od operatora.
Według UTK pociąg w kolorze żółtym jest zagrożeniem dla pociągów dotowanych, natomiast identyczny pociąg komercyjny w odcieniach błękitu zagrożeniem już nie jest – zauważa ALLRAIL.
W ocenie organizacji zrzeszającej prywatnych przewoźników kolejowych, ukończone postępowanie potwierdza dysfunkcjonalność UTK jako organu regulacyjnego, pokazując jego podwójne standardy i protekcjonizm wobec PKP Intercity. Organ powinien zapewniać zainteresowanym podmiotom równy dostęp do rynku, zgodnie z przepisami UE, czego ewidentnie nie czyni.
Co ciekawe, sam wniosek PKP Intercity na identyczne połączenia co proponowane przez alternatywnego operatora dowodzi, iż to państwowy przewoźnik uruchamia połączenia kanibalizujące przychody pociągów dotowanych.
Zdaniem PKP Intercity, identyczne usługi co ich własne miałyby zabrać 13,75% przewidzianej rocznej rekompensaty, co jasno dowodzi, iż samo PKP Intercity działa na szkodę organizatora transportu a w konsekwencji polskiego podatnika.
W świetle tego bledną dalsze praktyki regulatora – nowi przewoźnicy nie mogą nawet zoptymalizować obiegów taboru, by osiągnąć minimalizację kosztów, ponieważ regulator im tego zabrania i nakazuje wykonywać wszystkie połączenia (albo żadne) według orientacyjnego rozkładu jazdy, który dla Prezesa UTK staje się rozkładem ostatecznym – dodaje ALLRAIL.
Według Katarzyny Dekeyser, koordynatorki ALLRAIL ds. polityki, protekcjonizm UTK wobec PKP Intercity ogranicza szanse na niższe ceny biletów, tworząc pozory otwartego rynku, które są jednak rozbijane przez podwójne standardy uniemożliwiające nowym operatorom wejście.
To z kolei hamuje konkurencję i oszczędności dla pasażerów. Bez zaangażowania polskich i unijnych instytucji, możemy zapomnieć o Jednolitym Europejskim Obszarze Kolejowym (SERA) w Polsce – podkreśla Katarzyna Dekeyser.
Otwarty dostęp dla RegioJet
Warto jednak przypomnieć, że do końca 2023 r. Prezes UTK wydał dla RegioJet 12 decyzji przyznających otwarty dostęp lub przyznających ograniczony dostęp (w tym dwie decyzje z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy).
W relacjach międzynarodowych przewoźnik otrzymał 11 decyzji przyznających otwarty dostęp lub ograniczony dostęp (w zakresie odcinka przebiegającego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej):
- Praha hl.n. – Przemyśl Główny – Praha hl.n.
- Warszawa Wschodnia – Oostende – Warszawa Wschodnia
- Warszawa Wschodnia – Brenner-Brennero/Landeck-Zams – Warszawa Wschodnia
- Warszawa Wschodnia – Wiedeń Hbf – Warszawa Wschodnia
- Warszawa Wschodnia – Wien Hbf. / Praha hl. n. – Warszawa Wschodnia
- Praha hl. n. – Gdynia Główna – Praha hl. n.
- Praha hl. n. – Gdynia Główna – Praha hl. n. (decyzja z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy)
- Kraków Główny – Split / Rijeka – Kraków Główny
- Kraków Główny – Split / Rijeka – Kraków Główny (decyzja z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy)
- Przemyśl Główny – Medyka (granica państwa) – Mościska II (Мостиська ІІ) – Medyka (granica państwa) – Przemyśl Główny
- Przemyśl Główny – Hannover Hbf. – Przemyśl Główny
Z 11 relacji, czeski przewoźnik uruchamia tylko jedno połączenie. Pociągi RegioJet realizuje połączenie Praha hl.n. – Przemyśl Główny – Praha hl.n.
Czeski operator ma też jedną decyzja pozytywna w relacji krajowej na trasie Kraków Główny – Warszawa Wschodnia – Kraków Główny, jednak RegioJet nie uruchomił przewozów na podstawie powyższej decyzji.
Dodajmy, że obecnie toczy się jedno postępowanie z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.
