Dziś na placu przed nowym dworcem w Oświęcimiu przy mozaice kwietnej została odsłonięta tablica poświęcona pamięci kolejarzy, którzy pomagali więźniom KL Auschwitz, walcząc w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego.
Symboliczne odsłonięcie tablicy dokonało się poprzez przecięcie wstęgi przez premier Beatę Szydło, ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka, wicewojewodę małopolskiego Zbigniewa Starca, przewodniczącą Stowarzyszenia Prawo do Prawdy i Społecznego Komitetu Obchodów 14. Czerwca Barbarę Gautier, członka zarządu PKP S.A. Mirosława Antonowicza oraz prezes zarządu Fundacji Grupy PKP Katarzynę Kucharek. Data uroczystości nie jest przypadkowa, gdyż to właśnie 14 czerwca 1940 roku, czyli 80 lat temu z Tarnowa wyruszył pierwszy transport więźniów do KL Auschwitz. Z kolei w 2006 roku Sejm RP ogłosił dzień 14 czerwca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady.
– Musimy pamiętać o poświęceniu kolejarzy, którzy w pierwszych minutach wojny w Tczewie i Szymankowie kładli swoje życie na szlakach kolejowych w obronie Ojczyzny, a w czasie okupacji pomagali więźniom KL Auschwitz, walcząc w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego – mówi Andrzej Adamczyk, minister infrastruktury.
– Druga wojna światowa miała wielu nieznanych szerszej publiczności bohaterów w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, którzy walcząc o niepodległą Rzeczpospolitą, nieśli pomoc ofiarom wojny, czasem znajdując na końcu tej drogi śmierć. Wśród nich byli również kolejarze, tacy jak ci, którzy pomagali więźniom Auschwitz-Birkenau, a o których poświęceniu pamięta dziś niewielu. Dlatego w ten szczególny dzień chcemy złożyć im hołd, bo ta tablica jest wyrazem pamięci, a ta z kolei jest bardzo ważnym elementem świadomości narodowej. Jak mawiał marszałek Józef Piłsudski – Naród, który traci pamięć przestaje być Narodem – staje się jedynie zbiorem ludzi, czasowo zajmujących dane terytorium – mówi Mirosław Antonowicz, członek zarządu PKP S.A.
– Fundacja Grupy PKP chce, by pamięć o kolejarzach, cichych bohaterach II Wojny Światowej była wieczna i znana każdemu nowemu pokoleniu pracowników spółek kolejowych. Ci bohaterowie walczyli przeciwko okupantowi, ryzykowali często swoim życiem i ich rodzin, na rzecz niepodległej Polski. Dziś, w 80. rocznicę Pierwszego Transportu Więźniów do obozu zagłady KL Auschwitz składamy hołd pomordowanym kolejarzom, którzy nieśli pomoc i ratunek więźniom obozu. Za swoją bohaterską i niezłomną postawę oraz działalność konspiracyjną sami zginęli z rąk nazistów w Auschwitz. Stawiając pamiątkową tablicę, chcemy podkreślić ich rolę w historii naszego kraju. Dziękujemy Wam za to, że dziś możemy żyć w wolnym kraju – mówi Katarzyna Kucharek, prezes zarządu Fundacji Grupy PKP.
– Nie chcemy, żeby po nas milczały jedynie kamienie – podkreśla Barbara Gautier, przewodnicząca Stowarzyszenia Prawo do Prawdy i Społecznego Komitetu Obchodów 14. Czerwca.
Podobnie jak data, nieprzypadkowe jest również miejsce, które kojarzy się z koleją i kolejarzami, czyli dworzec. Nowa tablica została wkomponowana w założenia przestrzenno-architektoniczne nowego dworca w Oświęcimiu z prawdziwym smakiem. Granitowa, geometryczna w kształcie, minimalistyczna w wyrazie oraz treści tablica poświęcona pamięci kolejarzy koresponduje z otoczeniem. Umieszczono ją na murku oporowym otaczającym mozaikę kwietną złożoną z 2500 roślin, która w zamyśle architekta stanowi hołd dla ofiar obozu Auschwitz-Birkenau. Przedłużeniem osi architektonicznej i wizualnej koncepcji projektanta jest szklano-kamienna mozaika powstała w latach 1964-65 autorstwa malarza Kazimierza Gąsiorowskiego. Według części materiałów archiwalnych kompozycja nosiła tytuł „Wyzwolenie”. Za znaczeniem symbolicznym przemawiałyby okoliczności powstania dzieła – odsłonięcie nastąpiło w ramach obchodów 20. rocznicy wyzwolenia obozu.
Tablica poświęcona pamięci kolejarzy, którą umieszczono na placu przed dworcem, jest pomysłem Stowarzyszenia Zachowania Pamięci o Armii Krajowej. Fundacja Grupy PKP, która przekazała niezbędne środki do realizacji projektu, zajmuje się m.in. popularyzacją dziedzictwa kolejowego
oraz spuścizny po kolejarzach, którzy zapisali się na kartach historii Polski. Fundacja wspiera organizacje zrzeszające kolejarzy, pamięta o ważnych, historycznych wydarzeniach z udziałem pracowników kolei. Wspólnie z Fundacją Pomocy i Więzi Polskiej Kresy RP stworzono otwartą dla wszystkich bazę kolejarzy, cichych bohaterów II Wojny Światowej. W niej zaprezentowane są sylwetki osób, które będąc na czynnej, kolejarskiej służbie walczyli, przeciwko okupantowi.
