Nowości w TSI Sterowanie – ETCS L3 Hybrid oraz ATO – systemy nie tylko dla linii KDP

Pociągi autonomiczne i nowe specyfikacje Europejskiego Systemu Sterowania Pociągiem to zmiany które zaplanowane są w Technicznych Specyfikacjach Interoperacyjności podsystemu Sterowanie. Te nowości proponowane przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej to nie tylko ciekawe rozwiązania dla Kolei Dużych Prędkości ale również atrakcyjne systemy np. dla kolei aglomeracyjnych. Zmiany te mają zwiększyć konkurencyjność kolei. Poznanie ich założeń na jak najwcześniejszym etapie powinno interesować wszystkich przedstawicieli rynku kolejowego w Polsce.

Jednym z dwóch nowych rozwiązań technicznych jakie wejdą w życie w raz z nową TSI Sterowanie będzie system ATO (Automatic Train Operation) over ETCS. Systemy klasy ATO są już z powodzeniem stosowane na świecie, głównie w systemach metra. Dla europejskiego rynku kolejowego opracowano system klasy ATO, który ma być w pełni kompatybilny z systemem ERTMS. Ma to pozwolić na bezpieczną i bezproblemową implementację tego systemu w zgodzie z TSI Sterowanie. Obecnie ERA nie opublikowała dokładnych specyfikacji systemu. Systemy ATO mają być stosowane przez zarządców i przewoźników dobrowolnie.

Oficjalnie zapowiedziano również wprowadzenie specyfikacji dla systemu ETCS poziomu 3. Mają się one pojawić wraz z nowym TSI Sterowanie. Nowa koncepcja struktury systemu ETCS L3 nie będzie bazować wyłącznie na tzw. ruchomych odstępach blokowych w oparciu o kontrolę ciągłości składu i łączność GSM-R. Zaproponowano, aby ruchome odstępy blokowe zastąpić mieszanymi odstępami blokowymi, tj. doposażyć (lub pozostawić) system w klasyczne urządzenia kontroli niezajętości, co pozwala zachować ruch mieszany (nie tylko EZT/SZT wyposażonych w ETCS ale również składów wagonowych i w ogóle nie wyposażonych w ETCS) a także eliminuje problem braku znajomości przez system zajętości szlaków w przypadkach awaryjnych.

Zabudowa obu systemów jednocześnie wydaje się być dobrym rozwiązaniem zarówno dla linii kolei podmiejskiej i aglomeracyjnej (takie jak istniejące już linie PKP SKM w Trójmieście oraz Warszawskiej Kolei Dojazdowej ale również planowana linia PKM Południe w Gdańsku) a także dla Kolei Dużych Prędkości. Połączenie systemu ETCS L3 oraz ATO zwiększy przepustowość linii kolejowych (pozwoli na dalsze zwiększanie taktu kursowania pociągów), zmniejszy koszty eksploatacyjne (jednostajne przyspieszanie i hamowanie z zachowaniem płynności) a także bezpośrednio zwiększy poziom bezpieczeństwa na liniach kolejowych (praktyczne uniemożliwienie zdarzeń SPAD). Rola maszynistów ograniczy się do nadzoru systemów pokładowych i przejęcia kontroli nad składem w przypadkach awaryjnych.

Dla planowanych nowych linii kolejowych (PKM Południe, linie CPK) interesującym rozwiązaniem może być wdrożenie systemu na wzór Szwajcarii, tj. zabudowanie w pierwszej kolejności ETCS poziomu 1 w trybie Limited Supervision a następnie (po uzyskaniu dodatkowych środków finansowych oraz po otrzymaniu informacji zwrotnych z innych wdrożeń w zakresie poziomu bezawaryjności systemu) migrację bezpośrednio do poziomu 3.

W przypadku zarządców zwolnionych z obowiązku stosowania TSI, podjęcie decyzji o zabudowie systemu ETCS oraz ATO powoduje wyłącznie dobrowolne stosowanie wybranych zapisów TSI Sterowanie i nie powoduje konieczności stosowania innych TSI (linie w dalszym ciągu pozostają „nieinteroperacyjne”).