Amtrak, największy operator pociągów pasażerskich w Stanach Zjednoczonych od 2000 roku uruchamia pociągi Acela, najszybsze składy łączące najważniejsze miasta i obszary metropolitalne północno-wschodniego wybrzeża, osiągające prędkość 240 km/h.
Przed laty z usług szybkich połączeń korzystał regularnie obecny prezydent USA, a kiedyś kongresmen Joe Biden, dojeżdżając codziennie do pracy z Daleware do Waszyngtonu.
Amerykanie zaczęli snuć plany o szybkiej kolei jeszcze w latach 60 ubiegłego wieku, bacznie przyglądając się sukcesom japońskiego Shinkansena. Pierwszym substytutem kolei dużych prędkości były pociągi Metroliner, które od 1969 roku zaczęły kursować z Nowego Jorku do Waszyngtonu z prędkością 190 km/h.
W latach 80 Amerykańska Federalna Administracja Kolei (FRA) badała możliwości implementacji systemów KDP w różnych lokalizacjach kraju, w tym na korytarzu transportowym północno-wschodnim. W ostatniej dekadzie XX wieku Amtrak testował różne pociągi dużych prędkości wypożyczone z Europy, między innymi niemiecki ICE Siemensa, czy szwedzki X2000, produkcji ABB i Adtranz.
Zebranie doświadczeń przez amerykanów na podstawie badań europejskich rozwiązań w dziedzinie kolei dużych prędkości zaowocowało wyborem najbardziej optymalnego taboru, jaki będzie poruszał się po amerykańskich torach. Dostawcą szybkich pociągów wybrano konsorcjum firm Bombardier i Alsthom.
Producenci mieli nie lada wyzwanie, ponieważ wymogi Amerykańskiej FRA określały bardzo wysokie normy bezpieczeństwa, w tym odpowiedni ciężar składów i strefy zgniotu w przypadku ewentualnych kolizji.
Łącznie dostarczono 20, ośmiowagonowych, wielostystemowych jednostek z techniką wychylnego pudła, a inauguracyjny przejazd z VIP-ami na pokładzie odbył się 16 listopada 2000 roku. Miesiąc później składy Acela rozpoczęły regularne kursy z pasażerami.
Pociągi Acela (do 2019 roku obowiązywała nazwa Acela Express) kursują na linii Northeast Corridor, łączącej Boston z Nowym Jorkiem i Waszyngtonem. Jest to najszybsza, w pełni zelektryfikowana i najintensywniej użytkowana linia kolejowa w USA, licząca 736 kilometrów i przebiegająca przez dziewięć stanów.
Northeast Corridor to zarazem linia dużych prędkości jak i magistrala, z której korzystają pociągi dalekobieżne, aglomeracyjne i towarowe.
Na większości trasy linia jest trzytorowa, a w obszarach aglomeracyjnych czterotorowa z wyseparowanym ruchem dla pociągów podmiejskich. Ciekawostką jest zastosowane zasilanie, bowiem na poszczególnych odcinkach linii występują aż trzy rodzaje napięcia prądu zmiennego.
Między Bostonem a New Haven zastosowano napięcie 25 kV. Dalej na krótkim odcinku New Haven – Nowy Jork występuje nietypowe napięcie 12,5 Kv, a z Nowego Jorku do Waszyngtonu pociągi zasilane są napięciem 12 kV.
Odległość 372 kilometrów z Bostonu do Nowego Jorku najszybszy pociąg Acela pokonuje w czasie 3 godzin i 27 minut. Na tym odcinku osiągana jest maksymalna prędkość 240 km/h, ale tylko na 54 kilometrach trasy.
W dzień powszedni między Bostonem a Nowym Jorkiem kursuje 7 par, a w dzień wolny od pracy 4 pary pociągów.
Na drugiej części trasy z Nowego Jorku do Waszyngtonu rozkład jazdy przewiduje 8 par pociągów w dzień powszedni, oraz 6 w dni wolne od pracy.
Tutaj Acela rozpędza się tylko do 217 km/h, ale jest za to więcej odcinków, gdzie można rozwijać dużą prędkość, co z kolei przekłada się na krótszy czas przejazdu i wyższe średnie prędkości handlowe. Podróż najszybszym pociągiem trasą o długości 364 km zajmuje 2 godziny i 50 minut. Dodatkowo linia z Nowego Jorku do Waszyngtonu pozwala w pełni wykorzystać zalety techniki wychylnego pudła, w jakie wyposażone są składy Acela.
Infrastruktura, z której korzystają pociągi pozostawia wiele do życzenia.
Nie są to znane z Europy wysokie standardy komfortu i bezpieczeństwa linii KDP. Przy dużych prędkościach pociągiem rzuca na nierównościach, a jazda po rozjazdach czasami daje wrażenie, jakby pociąg za chwilę miał się wykoleić.
Słabym punktem amerykańskiej infrastruktury są również węzły w dużych aglomeracjach. Niska przepustowość i słabe parametry odcinków węzłowych wpływają na średnią prędkość handlową pociągów.
Dobrym przykładem jest przejazd przez Filadelfię, gdzie pociąg przez kilkanaście kilometrów musi się wlec z prędkością 80 – 100 km/h.
Składy Acela cechują się wygodą, są w pełni klimatyzowane, spełniają wysokie normy bezpieczeństwa i przystosowane są do przewozu osób niepełnosprawnych. Każdy pociąg ma długość 202 metrów i zestawiony jest z 8 wagonów, w tym: dwóch wagonów silnikowych, jednego wagonu klasy pierwszej, czterech wagonów klasy business (jeden to strefa ciszy) i wagonu barowego. Dla pasażerów przewidziano 304 miejsca siedzące (44 w klasie pierwszej i 260 w klasie business).
Wszystkie wagony pasażerskie wyposażone są w wygodne fotele w układzie bezprzedziałowym. W klasie 1 fotele rozmieszone są w układzie 1×2, a w klasie business 2×1. Skórzane fotele są szerokie, posiadają dobrą regulację oparcia, a w oknach zamiast rolet, są mniej praktyczne, ale bardziej przyjazne pasażerom firanki. Każde okno w pociągu jest jednocześnie wyjściem bezpieczeństwa.
Fotele ustawione są zawsze w kierunku jazdy. Po dojeździe do stacji docelowej obsługa obraca siedzenia – patent znany i stosowany na kolejach w Japonii, Korei Południowej i Chinach.
W wagonach klasy business w każdym przedsionku znajduje się dystrybutor z wodą pitną. Podróżni pierwszej klasy otrzymują posiłek – śniadanie, obiad lub kolację w zależności od pory dnia, a także nielimitowane napoje, w tym alkohol, wszystko w cenie biletu.
Wagon barowy jest dość przestronny, ale podobnie jak w pociągach Pendolino PKP Intercity nie posiada tradycyjnych stolików. Posiłki spożywa się na stojąco lub na fotelach barowych. Karta menu jest krótka i zdominowana przez słone i słodkie przekąski z próżniowych torebek, oraz posiłki typu fast food. Jak na amerykańskie fast foody przystało, posiłki są wyjmowane z lodówki i wrzucane bez odpakowania z folii do kuchenki mikrofalowej i tak podawane klientom.
Nieco lepiej prezentuje się wybór napojów. Jest herbata, kawa, napoje gazowane i alkohole, w tym koniaki, wina, oraz piwa koncernowe i kraftowe. Kawa serwowana w pociągach Acela sygnowana jest marką największej na świecie sieci kawiarni, jednak pierwsze doznania smakowe przynoszą rozczarowanie. Jest to zwykła, pozbawiona aromatu lura, jaką amerykanie potrafią pić litrami.
Ceny w wagonie barowym jak na amerykańskie warunki są dość przystępne. Dania na ciepło kosztują od 5 do 9 USD, duża kawa w cenie 3 USD, piwa 7,50 – 8,50 USD, a za butelkę 375 ml wina trzeba zapłacić 16 dolarów.
Przejazd Acela do złudzenia przypomina podróż samolotem. Przed wejściem na pokład odbywa się boarding – pasażerowie wpuszczani są do wagonów na 5 do 10 minut przed odjazdem. Wzdłuż każdego wagonu nad fotelami rozmieszczone są zamykane schowki na bagaż, na wykładzinie podłogowej wyznaczona jest oświetlona ścieżka ewakuacji, a w kieszeniach fotela poprzedzającego umieszczone są instrukcje bezpieczeństwa. Podobnie jak w samolocie klasa business jest niższa niż klasa 1, nie ma też śmietniczek, zbieraniem śmieci do worków zajmuje się obsługa.
Podróż pociągami Acela należy do przyjemności. Jest komfortowa, a wręcz prestiżowa, ale może być niebotycznie droga.
Ceny biletów w przedsprzedaży są pozornie atrakcyjne, lecz i tak o wiele wyższe niż u konkurencji lotniczej czy autobusowej, oferującej tańsze podróże przy zakupie biletu nawet w dniu wyjazdu.
Zakup biletu w ostatniej chwili (o ile będą jeszcze wolne miejsca) to słony wydatek, na który i tak stać wielu amerykanów, podróżujących składami Acela w celach biznesowych.
Za bilet normalny z Nowego Jorku do Bostonu zakupiony z dużym wyprzedzeniem zapłacimy 69 USD w klasie business i 183 w klasie pierwszej. Ceny biletów w dniu lub w przeddzień wyjazdu wynoszą odpowiednio: 252 i 366 USD.
Bilety z Nowego Jorku do Waszyngtonu kosztują w przedsprzedaży 80 USD (klasa business) i 243 USD (klasa pierwsza). Jeśli zdecydujemy się złapać pociąg w ostatniej chwili, system sprzedaży zainkasuje bagatela… 321 i 484 USD.
Oznacza to, że za bilet pierwszej klasy na odległość równej relacji z Warszawy do Tarnowa trzeba zapłacić 2150 złotych!
Porównanie czasu przejazdu i cen biletów w różnych środkach transportu przewoźników, świadczących usługi przewozowe na trasie Nowy Jork – Waszyngton
| Przewoźnik | Środek transportu | Czas przejazdu | Cena biletu na przejazd |
| Acela | pociąg | 2:50 | od 80 USD |
| Amtrak Northeast Regional | pociąg | 3:20 | od 29 USD |
| American Airlines | samolot | 1:13 | od 59 USD |
| FlixBUS | pociąg | 4:15 | od 17,99 USD |
Jeszcze w tym roku amerykańska marka Acela odmieni znacznie swoje oblicze. Z eksploatacji będzie sukcesywnie wycofywana cała flota pierwszej generacji pociągów, a ich miejsce zastąpią nowe składy o nazwie „Avelia Liberty”.
Amtrak zakupił aż 28 jednostek zespolonych od francuskiego Alstomu, a pierwsze pociągi dotarły do USA w 2021 roku. Nowe składy są znacznie pojemniejsze – mają 11 zamiast 8 wagonów, posiadają również technikę wychylnego pudła, a prędkość maksymalna pociągów wynosi 299 km/h (przy aktywnym przechyle) i aż 350 km/h z wyłączoną techniką wychylnego pudła.
Z końcem 2022 roku Amtrak planuje podniesienie prędkości eksploatacyjnej na fragmentach Northeast Corridor dla nowych składów do 260 km/h i zakończenie eksploatacji pierwszej generacji pociągów.
