Dzisiaj mija 11 lat od jednej z najtragiczniejszych katastrof kolejowych w Polsce. 3 marca 2012 r. zderzyły się czołowo dwa pociągi pasażerskie. Zginęło 16 osób, a ponad 50 zostało rannych.
Do wypadku doszło 3 marca 2012 r. o godz. 20:55 na linii kolejowej 64 w miejscowości w miejscowości Chałupki niedaleko Szczekocin. Zderzyły się czołowo pociągi TLK „Brzechwa” relacji Przemyśl Główny – Warszawa Wschodnia prowadzony lokomotywą EP09-035 oraz interREGIO „Jan Matejko” relacji Warszawa Wschodnia – Kraków Główny prowadzony ET22-1105.
W wypadku zginęło 16 osób, w tym 5 kolejarzy, a 61 zostało rannych. Całkowicie zniszczone zostały dwie lokomotywy oraz cztery wagony. Kolejne siedem zostało poważnie uszkodzonych.
Zgodnie z zapisami rejestratorów maszyniści tuż przed wypadkiem rozpoczęli hamowanie. Pociąg TLK do Warszawy zwolnił z prędkości 118 km/h do 98 km/h a maszynista składu do Krakowa ograniczył prędkość ze 100 do 40 km/h.
Według ustaleń PKBWK oraz prokuratury do wypadku przyczyniły się błędy dyżurnych ruchu z posterunków ze Sprowy i Starzyn.
W wyniku analizy faktów związanych z wypadkiem zespół powypadkowy PKBWK wskazał następujące przyczyny zdarzenia:
Przyczyna bezpośrednia:
- wyprawienie przez dyżurnego ruchu podg. Starzyny pociągu nr 13127/6 na sygnał zastępczy na tor szlakowy nr 1SS w kierunku przeciwnym do zasadniczego zamiast na tor 2SS po niewłaściwie ułożonej i niezabezpieczonej drodze przebiegu i wyprawienie przez dyżurnego ruchu podg. Sprowa pociągu nr 31101 na sygnał zastępczy na zajęty tor szlakowy nr 1SS.
Przyczyna pierwotna:
- niezastosowanie przez dyżurnego ruchu podg. Starzyny postanowień przepisów wewnętrznych dotyczących postępowania w przypadku braku możliwości prawidłowego przestawienia na drodze elektrycznej z pulpitu nastawczego do położenia minus (kierunek zwrotny) sprzężonych rozjazdów nr 3 i nr 4 skutkującego utratą kontroli ich położenia podczas próby przygotowania drogi przebiegu dla pociągu nr 13127/6 na podg. Starzyny.
- Przyczyny pośrednie
- wyjazd z podg. Starzyny i kontynuowanie jazdy przez pociąg nr 13126 po torze nr 1SS szlaku Sprowa – Starzyny w kierunku przeciwnym do zasadniczego na sygnał Sz bez wskaźnika W24, nie uprawniający do takiej jazdy,
- wyjazd z podg. Sprowa i kontynuowanie jazdy przez pociąg nr 31101 po torze nr 1SS szlaku Sprowa – Starzyny w kierunku zasadniczym na sygnał Sz ze wskaźnikiem W24,
nie uprawniający do takiej jazdy, - niewłaściwe wykonywanie czynności przez ISDR Starzyny
- niewłaściwe wykonywanie czynności przez ISDR Sprowa
- niedostateczny nadzór nad pracą eksploatacyjną posterunków ruchu, drużyn pociągowych oraz procesem modernizacji i stanem utrzymania infrastruktury
Przyczyny systemowe
- ograniczanie skuteczności kontroli wewnętrznej w obszarze eksploatacji i utrzymania przez niezgodne z ogólnymi zasadami i wynikającą z nich obowiązującą strukturą organizacyjną danej jednostki (Zakładu Linii Kolejowych) stosowanie w praktyce podporządkowywania tej kontroli tej samej osobie z kierownictwa, co podmioty kontrolowane, dodatkowo zwykle odpowiedzialnej za wyniki eksploatacyjne,
- niedostatecznie dokładne i restrykcyjne uregulowania przepisów w zakresie stosowania sygnałów zastępczych
- niedostateczna częstotliwość i liczba godzin szkoleń personelu wykonującego czynności na stanowiskach związanych bezpośrednio z ruchem pociągów i ich prowadzeniem u zarządców infrastruktury i przewoźników kolejowych
Straty materialne po katastrofie oszacowano na prawie 20 mln zł. W akcji ratunkowej brało udział kilkuset strażaków, policjantów i przedstawicieli innych służb.
